Zabawy paluszkowe dla dzieci: wyliczanki i ćwiczenia - gimnastyka dla maluchów

Czym są zabawy paluszkowe dla dzieci i jakie przynoszą im korzyści?

Zabawa paluszkowa to znakomity pomysł na wspólne spędzenie czasu z maluszkiem, które będzie nie tylko przyjemne i bardzo angażujące obie strony. Ale przede wszystkim to doskonała okazja, żeby wspierać prawidłowy rozwój małego dziecka zarówno pod względem ruchowym, jak i intelektualnym oraz emocjonalnym. Szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę fakt, że tego rodzaju zabawom towarzyszą zabawne wierszyki paluszkowe, często w formie tzw. wyliczanek. Niemniej wcale nie oznacza to, że można w ten sposób bawić się głównie ze starszymi pociechami, a wręcz przeciwnie.

• Gimnastyka paluszkowa jest wskazana już u najmłodszych dzieci, żeby od jak najwcześniejszych lat wspierać rozwój ich umiejętności motorycznych. Są one niezwykle ważne, aby maluszek mógł w odpowiedni sposób manipulować swoimi dłońmi. Jest to potrzebne chociażby w trakcie wykonywania przez pociechę rutynowych czynności, np. jedzenia i posługiwania się przy tym sztućcami, czy też podczas zakładania na siebie ubrań i zapiniania guzików sweterka lub kurtki, itd. Ale i również od sprawności manualnej dziecka zależy, jak w przyszłości poradzi sobie ono z rysowaniem i malowaniem, a także nauką pisania w szkole podstawowej.
  
  
• A zatem zabawy paluszkowe, które w głównej mierze są oryginalnym rodzajem zabaw ruchowych, pomagają w prawidłowy sposób kształtować tzw. motorykę małą dziecka. A jak obecnie powszechnie wiadomo, to właśnie od jej sprawności, tj. malutkich rączek i dłoni, zależy ogólny rozwój psychofizyczny malucha, w tym również postępy w nauce mówienia i komunikowania się z otoczeniem.
  
  
• W dodatku zdobywane w trakcie zabawy zdolności zręcznościowe, mają niebagatelny wpływ na dużą motorykę pociechy. Zwłaszcza gdy w tym celu wykorzystamy konkretne wyliczanki dziecięce, w których nazywane i pokazywane są po kolei konkretne części całego ciała, bo umożliwia to maluchowi lepsze jego poznanie i odkrycie zasad jego funkcjonowania.
  
  
• Co więcej, w zabawach paluszkowych to właśnie dotyk odgrywa ważną rolę, ponieważ jest on ich nieodzownym elementem. Z jednej strony w fantastyczny sposób potrafi to budować bliską i silną relację maluszka z jego opiekunem, co ma wpływ na odczuwany przez niego poziom poczucia bezpieczeństwa. Jest ono kluczowe, aby dziecko mogło się w pełni i dobrze rozwijać. Natomiast z drugiej strony gimnastyka paluszkowa wspaniale stymuluje percepcję dotykową niemowlaka, która otrzymuje odpowiednią ilość i jakość wspomagających ją bodźców. Tego typu zabawy sprawiają więc dużo radości najmłodszym pociechom, a przy tym pomagają im się uspokoić i odprężyć.
  
  
• Oprócz tego nieodłączną częścią zabaw paluszkowych są przyjemne dla ucha wyliczanki dla dzieci, które spełniają przynajmniej dwie podstawowe zadania. Z jednej strony stymulują one zmysł słuchu maluszka i uwrażliwiają go na słyszane dźwięki. A z drugiej – zapoznają pociechę ze słownictwem i ojczystym językiem, ucząc ją nowych wyrażeń. I co najważniejsze, wierszyki bardzo łatwo zapisują się już najmłodszym dzieciom w pamięci, ze względu na ich rymowaną strukturę oraz częstą powtarzalność w zabawie. Dlatego warto zabawy paluszkowe proponować niemowlętom, aby od jak najwcześniejszych chwil życia wspierać rozwój ich mowy, a także rozumienia słyszanych komunikatów. W dodatku nic nie stoi na przedszkodzie, żeby bawić się w ten sposób nawet z nowo narodzonym dzieckiem.
  
  
• Ponadto wierszyki paluszkowe z towarzyszącymi im gestami ze strony dorosłych osób, wspomagają rozwój intelektualny maluszka. Dziecko uczy się dzięki nim koncentrować na wykonywanej w danej chwili czynności. Oczywiście warto przy tym pamiętać, żeby w przypadku niemowląt wybierać krótsze wyliczanki paluszkowe, ponieważ – ze względu na swój niedojrzały jeszcze układ nerwowy – nie są w stanie na długo zatrzymać własnej uwagi na zabawie. Natomiast dobrze jest stopniowo z wiekiem nieco wydłużać tego rodzaju aktywności. Oprócz tego gimnastyka paluszkowa z równocześnie wypowiadanym w jej trakcie wierszykami, to znakomity trening dla pamięci długotrwałej pociechy.

I co najważniejsze, na pewno atutem tego typu zabaw dla dzieci jest fakt, że nie są one ograniczone wiekowo. Oznacza to, że można w ten sposób bawić się zarówno z niemowlętami, jak i przedszkolakami czy nawet uczniami szkoły podstawowej.

Mając na względzie to, że zabawa paluszkowa i optymalna długość jej trwania powinna być dostosowana do aktualnych możliwości pociechy, w tym jej umiejętności skoncentrowania uwagi na danej czynności.

Dziecięce zabawy paluszkowe - cele, które im przyświecają

Piłeczki sensoryczne sensorsky. Zobacz je na naszym sklepie

Gimnastyka paluszkowa to nie tylko świetna zabawa dla maluszka, ale i nieocenione wsparcie dla jego rozwoju ruchowego, intelektualnego i emocjonalnego. Pogłębia ona również więź rodzica z dzieckiem, co jest kluczowe do zapewnienia mu poczucia bezpieczeństwa. Głównym założeniem, jeśli chodzi o zabawy paluszkowe dla dzieci, jest usprawnienie ich rozwoju motorycznego oraz wspieranie nauki mowy oraz komunikacji z innymi ludźmi.

Ogólnie można wyodrębnić następujące cele wprowadzenia tego typu aktywności u najmłodszych:

• doskonalenie motoryki małej u dziecka, czyli poprawienie sprawności manualnej rąk i dłoni, wyrobienie ich zręczności, aby mogło ono dobrze poradzić sobie w codziennym życiu z niezbędnymi czynnościami
  
  
• rozwój zdolności komunikacyjnych malucha, poszerzenie zasobu jego słownictwa o nowe wyrazy i przyśpieszenie nauki mowy (która m.in. zależy od stopnia zaawansowania umiejętności motorycznych jego dłoni)
  
  
• wzmacnianie pamięci oraz trening uważności i koncentracji na wykonywanej w danym momencie aktywności
  
  
• zapoznanie dziecka z jego możliwościami fizycznymi w zakresie zarówno małej, jak i dużej motoryki, a także ich rozwijanie poprzez odpowiednie stymulowanie, nauka anatomii ciała i podstawowych pojęć z nią związanych, aby uzmysłowić mu ich poszczególne funkcje
  
  
• natomiast zabawy paluszkowe w przedszkolu są wspaniałym wstępem do nauczenia podopiecznych popularnych czynności plastycznych takich jak rysowanie kredkami, malowanie farbkami, kolorowanie, lepienie z plasteliny lub modeliny, a także umiejętne posługiwanie się nożyczkami. Co z kolei przygotowuje ich do późniejszej nauki pisania piórem.
  
  

A zatem ćwiczenia dłoni i palców dla dzieci w postaci angażujących zabaw paluszkowych, posiadają dużo walorów poznawczych i edukacyjnych. W dodatku do ich przeprowadzenia nie są potrzebne dodatkowe gadżety czy specjalne zabawki. Wystarczy jedynie wykorzystać do tego własne dłonie i swojej pociechy, a także wybrać lub przygotować odpowiednie wyliczanki paluszkowe. To również sprawia, że w ten wyjątkowy sposób można się bawić ze swoim maluszkiem tak naprawdę wszędzie. Nie tylko w zaciszu własnego domu, ale również i poza nim. Sprawdzą się niemal w każdej sytuacji, aby zająć czymś interesującym dziecko, np. podczas jazdy autem czy długiego oczekiwania w poczekalni na lekarza.

Pomysły na paluszkowe zabawy dla malucha – czyli jak bawić się z pociechą?

Personalizowana tablica manipulacyjna dla dzieci. Zobacz wszystkie tablice manipulacyjnena naszym sklepie już od 129 zł

Gimnastyka paluszka to wdzięczna zabawa, do której nie potrzeba dużo, aby móc się w nią bawić. Jak już wspominaliśmy, to kluczowy jest w niej dotyk. Jedynie trzeba wcześniej przygotować sobie krótkie bądź długie wyliczanki dla dzieci, które warto dopasować do wieku pociechy. Pierwsze z nich idealnie nadają się dla niemowląt, a drugie – dla przedszkolaków. Wypowiadanym przez nas zwrotom, powinien towarzyszyć odpowiedni gest.

Poniżej podajemy kilka przykładów tradycyjnych wyliczanek paluszkowych, które z pewnością przypadną do gustu niejednemu maluchowi:

• “Rak – Nieborak“
  Najbardziej prostą i znaną jest wierszyk o ''Raku – Nieboraku'', podczas której nasze palce mają naśladować chodzenie tytułowego bohatera. Wędrujemy nimi po plecach swojej pociechy, wypowiadając przy tym słowa: ''Idzie rak, idzie rak, czasem naprzód, czasem wspak. Idzie rak nieborak, jak uszczypnie, to będzie znak!'' (przy ostatnim słowie zatrzymujemy się i dla jego podkreślenia możemy pogłaskać malucha lub nawet połaskotać).
  
  
• “Idzie kominiarz po drabinie“
  Inną podobną do tej wyliczanki paluszkowej jest krótki wierszyk o kominiarzu: ''Idzie kominiarz po drabinie, po drabinie, fiku miku – już w kominie!''. Zademonstrować ją można w ten sposób, że swoimi palcami ''chodzimy'' po plecach maluszka, co dodatkowo odpręży go.
  
  
• “Sroczka, która kaszkę ważyła“
  Nieco bardziej rozbudowaną jest wyliczanka dziecięca o ''Sroczce, która kaszkę ważyła''. Na początek trzymamy otwartą dłoń maluszka w swojej, a wskazującym palcem drugiej ręki, zataczamy na niej delikatne kółka, mówiąc: ''Tu sroczka kaszkę warzyła, ogonek sobie sparzyła...''.Następnie przy kolejnych słowach po kolei dotykamy poszczególne paluszki dziecka, czyli odpowiednio: ''temu dała na miseczkę (kciuk)/ temu dała na łyżeczkę (palec wskazujący)/ temu, bo grzecznie prosił (palec środkowy) / temu, bo wodę nosił (palec serdeczny)/ a temu najmniejszemu nic nie dała (mały palec), tylko ogonkiem zamieszała (możemy delikatnie go pomasować), i frrr....daleko poleciała! (wykonujemy swoją dłonią gest ''odlatywania'' i możemy pomachać przy tym dziecku).
  
  
• “Rodzinka“
  W podobny sposób możemy przeprowadzić zabawę paluszkową, z wykorzystaniem do niej wierszyka pt. ''Rodzinka''. Kolejność wykonywania poszczególnych gestów może być identyczna jak w przypadku poprzedniej wyliczance o sroczce. Ale można też zrobić to w odwrotnej kolejności. A oto treść wspomnianego wierszyka:
  
  

Ten duży to dziadziuś,
A obok babusia,
Największy to tatuś,
A przy nim mamusia,
A oto dziecinka mała,
Oto rodzinka cała.

• “Kosi, kosi łapci“
  Nieco odmienną zabawą paluszkową dla dzieci jest propozycja z klaskaniem w dłonie, oczywiście w rytm znanego wierszyka ''Kosi, kosi łapci'', który brzmi następująco:

Kosi, kosi łapci, pojedziem do babci.
Babcia da nam mleczka,
a dziadziuś ciasteczka.

Kosi, kosi łapci, pojedziem do babci.
Babcia da nam serka,
a dziadziuś cukierka.

Kosi, kosi łapci, pojedziem do babci.
Babcia da kiełbaski,
a dziadek okraski.

Kosi, kosi łapci, pojedziem do babci.
A od babci do taty,
jest tam piesek kudłaty.
A od taty do mamy,
da nam kubek śmietany.

• “Entliczek, pentliczek“
  Ciekawym pomysłem na wyliczankę, która będzie towarzyszyć zabawom paluszkowym, może być również ''Entliczek, pentliczek, czerwony stoliczek. Na kogo wypadnie – na tego – bęc!''. Szczególnie może sprawdzić się w przedszkolu, żeby spróbować zintegrować grupę maluchów, ale nie tylko.
  
  

To tylko część propozycji na ćwiczenia dłoni i palców dla dzieci w ramach zabaw paluszkowych. Można do nich wykorzystać różne wierszyki, które pełnią rolę klasycznych wyliczanek. I są zapewne znane większości współczesnych rodziców z ich własnego dzieciństwa. Przedstawione w artykule wiersze pochodzą z książki ''Moje polskie rymowanki'' wydawnictwa ''PWH ARTI''.

Autor artykułu:

Kryspina - szuka ciekawych, niebanalnych, a jednocześnie przydatnych produktów dla rodziców i dzieci, dba o ich jakość oraz o to, by asortyment sklepu zapewniał szeroki wybór. Prywatnie miłośniczka zdrowego odżywiania i naturalnych kosmetyków, spędzająca aktywnie czas - najchętniej podczas pieszych górskich wycieczek. Wytrwała, empatyczna i dbająca o relacje, zarówno rodzinne, jak i biznesowe.