Metoda Kniessów: na czym polega, jak wyglądają ćwiczenia i jak wykorzystać ją do rozwoju dziecka?

Metoda Kniessów - na czym polega?

Metoda Kniessów, Marii i Alfreda, jest określana przede wszystkim jako jedyna w swoim rodzaju tzw. gimnastyka rytmiczna o charakterze twórczym. A jej głównym zadaniem jest poszukiwanie oraz znajdowanie coraz to nowszych form ruchowych przy pomocy rytmu i muzyki.

• Z jednej strony wyróżniają się one niezaprzeczalną naturalnością, co równocześnie oznacza, że ćwiczenia gimnastyczne w tej metodzie zazwyczaj nie wykorzystuje się typowych technik sportowych czy elementów baletu.
• A z drugiej – wykonywane ruchy powinny charakteryzować się swoistą rytmicznością. Co więcej, określony sposób poruszania ciałem w takt muzyki ma być wyrażeniem emocji oraz uczuć, które pojawiają się w trakcie ćwiczeń.
• Natomiast sam rytm ma w tym pomóc ich uczestnikom.

Generalnie rzecz ujmując, przełożenie metody Kniessów, która powstała w latach 60. XX wieku, tłumaczona na nasz ojczysty język to ściślej: ''Ruch w rytmie''. Jest to również trafne wyrażenie, które jednocześnie dobrze wyjaśnia ideę jej pierwszych pomysłodawców. Można przy tym powiedzieć, że jest to jedna z bardziej innowacyjnych metod wychowawczych, w której poprzez określony rytm przedstawia się konkretny ruch poszczególnymi częściami ciała oraz harmonijną pracą jego obu stron.

Cztery kluczowe elementy

Ponadto na samą metodę Kniessów składają się znamienne dla niej cztery elementy, których współdziałanie jest ważne, aby osiągnąć spodziewane efekty rozwojowe u dzieci.

• A mianowicie należą do nich: ruch, rytm, muzyka ( w sensie bardziej przeżycia estetycznego, które poprzez gesty pragniemy wyrazić) oraz przybory w wersji niestandardowej. Ostatnie z nich szczególnie ją wyróżniają oraz dodają jej niezaprzeczalnej atrakcyjności, zwłaszcza dla maluchów.
• Co więcej, jak podaje literatura to metoda Kniessów ogromny nacisk kieruje głównie na sam ruch i jego wykonywanie na podstawie pewnego rytmu, który właśnie nadaje znaczenia poszczególnym formom ruchowym, a także poniekąd wyzwala je i tworzy.
• Tymczasem muzyka nie jest w jej samym centrum ani też właściwą istotą. W związku z tym na pierwszym planie jest tutaj właśnie ruch i jego naturalne formy.

A na czym polega właściwie metoda Kniessów w praktyce?

• Jak zostało to już wyżej wspomniane, jest to propozycja specyficznych ćwiczeń gimnastycznych, w których trakcie dziecko lub grupa dzieci ma za zadanie naśladować konkretne ruchy, wykonywane przez osobę prowadzącą, np. wychowawca. Ale rolą nauczyciela nie jest tylko pokazywanie uczestnikom pewnych ustalonych przez siebie sekwencji ruchowych.
• Oprócz tego, że taka osoba przewodniczy całej grupie, to również i razem z nią ćwiczy. Co więcej, w pewnej mierze pozwala nawet dzieciom na swobodę w wykonywaniu przez nie ruchów w zgodzie z własną osobistą interpretacją. A to również niesie ze sobą dużo korzyści rozwojowych.
• W dodatku ćwiczenia gimnastyczne pokazuje się przede wszystkim przez określone gesty i ruchy ciała, bez wykorzystywania do tego nadmiaru słów czy wypowiadania konkretnych poleceń. Nawet preferuje się całkowicie zrezygnować przy nich z komunikacji słownej. A zatem osoba prowadząca tylko pokazuje pozostałym uczestnikom konkretne kombinacje ruchowe, które mają oni następnie odtworzyć.
• Ponadto w metodzie Kniessów zwraca się również uwagę na to, że jedną z jej zalet jest to, iż wykorzystuje się w niej niestandardowe przedmioty, np. wykonane samodzielnie przez dzieci w postaci prostych, acz efektownych grzechotek. Z jednej strony część tego typu przedmiotów znajduje szerokie zastosowanie jako instrumenty z grupy perkusyjnych, ponieważ są źródłem rytmicznego dźwięku. Natomiast inne są przydatne do wykonywania nieco zaawansowanych ćwiczeń ruchowych, np. wymachiwania szarfom.
• Warto przy tym wiedzieć, że niemal w każdym scenariuszu metoda Kniessów proponuje wykorzystanie przy tym dwóch przedmiotów, które będzie używało jedno dziecko w tym samym momencie. To jest z pewnością jedna z jej innowacji, która nadaje jej wyjątkowy wymiar. Wprowadzenie nieoczywistych przyborów czy samodzielnie wykonanych instrumentów, umożliwia wykorzystanie elementów muzyki do samych ćwiczeń, które znacząco zyskują na swojej atrakcyjności.

Nic zatem dziwnego, że metoda Kniessów w przedszkolu jest chętnie wprowadzana do okazjonalnych lub nawet codziennych zajęć z najmłodszymi dziećmi. Dla wychowawców przedszkolnych to przede wszystkim ciekawy pomysł na zorganizowanie lekcji z wychowania fizycznego, które świetnie wspierają rozwój maluchów i to pod różnymi względami.

Metoda Kniessów – przykłady ćwiczeń, które są wykonywane w grupach przedszkolnych

Generalnie przykładowy scenariusz metody Kniessów może wyglądać w ten sposób, że najpierw nauczyciel rozpoczyna ćwiczenia od pokazania dzieciom konkretnych ruchów. Oczywiście przed nimi można zaproponować swoim podopiecznym samodzielne wykonanie przyborów, które posłużą im do ćwiczeń. Jedną z opcji jest stworzenie oryginalnego instrumentu perkusyjnego w postaci grzechotki z puszki po mleku modyfikowanym lub plastikowej butelce, do jakiej wrzucimy suchą fasolę lub groch. Następnie można przejść do właściwych ćwiczeń gimnastycznych, które będą prowadzone w zgodzie z zasadami metody Kniessów. Na samym początku osoba prowadząca powinna zademonstrować dzieciom wykonanie konkretnych ruchów, które one mają następnie powtórzyć. Ważne jest przy tym zwrócenie uwagi na ćwiczenia dotyczące poszczególnych partii ciała, żeby w całości je zaktywizować pod kątem motorycznym. Ruch powinien odbywać się na podstawie pewnego rytmu, który będzie wyznaczać włączona do zajęć muzyka. Dobrze jest podczas ćwiczeń zaproponować dzieciom raz bardziej energiczną melodię, a potem nieco spokojniejszą. I naturalnie w ich trakcie jest również czas przeznaczony na pewną improwizację ze strony malucha i jego ekspresję twórczą, aby miał on możliwość swobodnego wykonywania ruchów, jakie podpowiada mu jego wyobraźnia. W związku z tym ćwiczenia gimnastyczne metodą Kniessów posiadają szereg korzyści dla małych dzieci, które gwarantują im niezapomniane przeżycia. Ruch i rytm to kluczowe dla niej pojęcia, którym towarzyszy nie tylko muzyka, ale i nieszablonowe przybory, które urozmaicają zajęcia.

Dlatego też metoda Kniessów jest skuteczna i zapewnia dzieciom rozwijającą zabawę, ponieważ:

• uczą się one dobrej obserwacji drugiego człowieka, żeby na jej podstawie odwzorować we własnym zakresie poszczególne ruchy za pomocą swojego ciała
• dzięki temu dziecko jest też w stanie w trakcie tego rodzaju aktywności poznać lepiej swoje możliwości fizyczne i usprawniać je
• natomiast wykonywanie zrytmizowanych ruchów sprawia, że następuje wręcz harmonijna współpraca obu stron ciała oraz lepsza orientacja malucha w tym względzie
• co więcej, wspólne wykonywanie ćwiczeń z elementami obserwacji uczy również malucha współpracy zarówno z całą grupą, jak i wychowawcą prowadzącym zajęcia
• a czas przeznaczony na ekspresję twórczą dziecka i jego swobodną intepretację ruchów przy pomocy określonego ruchu, to przede wszystkim ogromna szansa dla rozwoju jego kreatywności i drzemiącego w nim potencjału artystycznego.

Podsumowując: metoda Kniessów to w głównej mierze propozycja rytmicznych ćwiczeń gimnastycznych, które mają na celu wspomóc rozwój dużej motoryki całego ciała dziecka, a przy tym i pokazać mu, w jaki sposób poprzez ruch można wyrazić swoje uczucia i emocje.

Autor artykułu:

Kryspina - szuka ciekawych, niebanalnych, a jednocześnie przydatnych produktów dla rodziców i dzieci, dba o ich jakość oraz o to, by asortyment sklepu zapewniał szeroki wybór. Prywatnie miłośniczka zdrowego odżywiania i naturalnych kosmetyków, spędzająca aktywnie czas - najchętniej podczas pieszych górskich wycieczek. Wytrwała, empatyczna i dbająca o relacje, zarówno rodzinne, jak i biznesowe.