Jak pomóc nieśmiałemu dziecku w przedszkolu, lub szkole i ośmielić je? Ćwiczenia na domową terapię

Nieśmiałość u dzieci w wieku przedszkolnym lub szkolnym – jak można ją rozpoznać i z czego może ona wynikać?

• Niewątpliwie nieśmiałość u dzieci jest dość często spotykaną cechą u najmłodszych pociech.
• Szczególnie dotyczy to maluchów, gdy znajdują się w nieznanym dotychczas otoczeniu, jakim jest przedszkole i nowe osoby w nim spotykane jak nauczycielki wychowania przedszkolnego oraz obcy rówieśnicy.
• Oprócz tego również może pojawić się szkolna nieśmiałość, kiedy kilkulatek zostaje posłany dopiero do zerówki w szkole podstawowej i wcześniej nie miał okazji przyzwyczaić się do nieco innych niż w domu warunków panujących w tego rodzaju placówkach opiekuńczo – wychowawczych.
• Niemniej jednak warto sobie zadać pytanie, czy zawsze to, że dziecko w przedszkolu nie bawi się z dziećmi i woli sam budować wieżę z klocków lub jeździć małymi autkami jest jednoznaczne z tym, że wyróżniającą cechą jego charakteru jest nieśmiałość?
• Niekoniecznie, ponieważ może wynikać to głównie z wieku pociechy, który warunkuje jej aktualne potrzeby. W związku z tym przeważnie najmłodsze dzieci preferują bardziej własne towarzystwo niż rówieśników, co widać dobrze już na przykładzie rocznych bliźniaków, które najczęściej bawią się obok siebie niż razem. A zatem na wspólne zabawy z innymi dziećmi z całą pewnością przyjdzie jeszcze odpowiedni czas.
• Jednakże fakt, że dziecko izoluje się od grupy w przedszkolu może być faktycznie spowodowane jego nieśmiałością, która może być zarówno wrodzona, jak i nabyta.
• Aczkolwiek warto sobie też uświadomić, że według psychologów jest to jak najbardziej normalne zjawisko w rozwoju małego człowieka, które mija z określonym wiekiem. Dlatego też nieśmiałe dziecko w przedszkolu do nawet czwartego roku swojego życia jest pewną normą, więc wcale nie oznacza to, że kilkulatek nadal w takim stanie pozostanie w późniejszym czasie.
  
• Zwróćmy też uwagę na fakt, że dużo zależy również od samego temperamentu oraz charakteru dziecka.
• Co więcej, każdy maluch może różnie zachowywać się w zależności od konkretnej sytuacji, w jakiej się w danym momencie znalazł.
• Dla przykładu we własnym domu większość najmłodszych pociech jest o wiele bardziej otwarta na nowe wyzwania i pełna pozytywnej energii, ponieważ zna dobrze to miejsce i czuję się w nim po prostu bezpiecznie niż poza nim.
• Dziecko nieśmiałe w przedszkolu nie jest niczym niezwykłym, ponieważ jest to dla niego zupełnie obce otoczenie, w którym jest dużo nieznanych ludzi, w tym nowe ciocie oraz koleżanki i koledzy, zwłaszcza na samym początku.
• Z tego powodu tak niezmierne znaczenie ma tzw. adaptacja przedszkolna, której głównym celem jest praktyczne przygotowanie malucha do codziennej przygody z edukacją przedszkolną.
  
• Niemniej nic nie stoi na przeszkodzie, aby wspierać swoją pociechę w stawaniu się coraz śmielszym w poznawaniu nowych przyjaciół i stawianiu czoła różnym sytuacjom. Tym bardziej, że gdy dziecko jest wycofane w szkole i nie nawiązuje żadnego kontaktu ze swoimi rówieśnikami, to może spowodować to u niego swoiste problemy z jego prawidłowym rozwojem w sferze nie tylko emocjonalnej, ale i intelektualnej.
• Bez wątpienia ma to ogromne znaczenie dla dalszej przyszłości pociechy. Choć nie zawsze dziecko nieśmiałe jest nadal takie, kiedy już dorośnie i stanie się dorosłe.

Nieśmiałe dziecko w szkole lub w przedszkolu – przyczyny wycofania w kontaktach międzyludzkich 

Czy każda nieśmiałość u dzieci w wieku przedszkolnym jest wyłącznie naturalnym uwarunkowaniem maluchów do czwartego roku życia? A może wynika z jeszcze innych przyczyn, które determinują lękliwe zachowanie pociechy w nowych miejscach i przy poznawaniu ludzi? Aby dostrzec, w czym tak naprawdę tkwi problem z nieśmiałością dziecka w przedszkolu lub szkole, i czy jest jego wrodzona skłonność lub bardziej zdeterminowana naturalnym rozwojem emocjonalnym, należy zwrócić uwagę na kilka niezmiernie istotnych kwestii.

A mianowicie:

• Dobrze jest spróbować odnaleźć w swej pamięci czasy, gdy nasza pociecha była malutkim niemowlakiem, oraz sposób, w jaki reagowała na rozmaite sytuacje.
• Czy może bardziej niż inne maluchy w jej wieku (np. z najbliższej rodziny lub od znajomych) była wyczulona na nagłe zmiany w stałym rytmie dnia lub widząc po raz pierwszy nieznajome twarze?
• Albo niechętnie spędzała czas na wyjazdach do krewnych lub na wakacje? Jeśli zdarzały się takie momenty i dziecko przeważnie stawało się wtedy nerwowe i bardzo płaczliwe, to może to świadczyć przede wszystkim o nadwrażliwości jego systemu nerwowego, co zdarza się u niektórych niemowląt.
• Wróćmy też na dłuższą chwilę myślami do własnego dzieciństwa, w którym być może odnajdziemy powód, dla którego nasz kilkulatek przejawia szkolną nieśmiałość.
• Nierzadko bywa i tak, że pociechy są ''małą kopią'' swoich rodziców. Jeśli zatem przypomnimy sobie siebie jako dziecko wycofane z grupy rówieśniczej, to możemy być niemalże pewni, że nieśmiałość naszego maluszka jest wrodzona.
• Może warto poszukać też w swojej pamięci również i tego, co nam samym wtedy pomagało w otworzeniu się na innych i nowe wyzwania?
• Spójrzmy też na poszczególne sytuacje z naszego codziennego rodzinnego życia. Zwłaszcza na to, czy sami nie kreujemy naszej pociechy na  wstydliwe dziecko, które będzie bało się kontaktów z innymi i zmierzenia się z nieznanymi dotąd sytuacjami.
• Czy czasem nie pozwalamy maluchowi na większą samodzielność? Dla niego jest to jednoznaczna sugestia ze strony własnych rodziców, którzy są przecież niepodważalnym autorytetem, że nic w takim razie nie potrafi zrobić, więc lepiej siedzieć cicho i pozwolić na całkowite zdanie się i prowadzenie przez dorosłych.
• Z jednej strony nie jest dobrze wyręczać we wszystkim dziecko i ochraniać je przed ewentualnymi niepowodzeniami. Ale i poniekąd uniemożliwiamy mu także odniesienie pierwszych sukcesów, bo przez nasze postępowanie nie jest w stanie nic zrobić, a co dopiero osiągnąć własnymi wysiłkami.
• Niemniej jednak zarazem i zbyt wygórowane względem pociechy wymagania, które są nieadekwatne do wieku dziecka i jego aktualnych umiejętności, nie są właściwym lekarstwem na to, jak zwalczyć nieśmiałość u niego.
• Każdy maluszek, gdy jakieś obowiązki zaczynają go przerastać, to przestaje myśleć o sobie dobrze i przestaje wierzyć we własne możliwości. Woli zatem pozostać na uboczu i nie zwracać na siebie zbytniej uwagi otoczenia.
• Oprócz tego sprawdźmy, czy za bardzo nie krytykujemy malca, gdy któreś z naszych poleceń wykona nie po naszej myśli, zamiast spróbować dostrzec jego wysiłki.
• Ponadto negatywny wpływ na rozwój wysokiej samooceny dziecka ma również wyśmiewanie się z niego, kiedy coś mu nie wyjdzie, albo żartobliwe przezywanie go ''niezdarą'', a zwłaszcza przypinanie mu w dobrej wierze etykietki nieśmiałego.
• Niewątpliwie nieśmiały uczeń lub przedszkolak to też poniekąd i wynik określonego sposobu wychowania pociechy przez rodziców i najbliższe otoczenie, które w pewnej mierze uniemożliwia mu nabranie pewności siebie i usamodzielnienia się.
• Ponadto kiedy dziecko boi się innych dzieci to być może miał do tej pory za mało kontaktów ze swoimi rówieśnikami, więc warto to nadrobić.

Jak pomóc nieśmiałemu dziecku?  ''Ćwiczenia'' dla dzieci nieśmiałych, które można wykonać samodzielnie w domu

• Istnieją sprawdzone metody na to, jak zachęcić dziecko do zabawy z innymi dziećmi i zwalczyć jego nieśmiałość w przedszkolu lub w szkole. Tak naprawdę bardzo dużo można zdziałać już w domu, czyli na najbezpieczniejszym dla pociechy gruncie.
• Tego rodzaju ''terapia'' dziecka nieśmiałego w znanych warunkach i w obecności najbliższych potrafi przynieść pożądane rezultaty. Można rozpocząć ją w dowolnym momencie, ale najlepiej jak najwcześniej.

Sprawdzone sposoby na nieśmiałość

Poniżej kilka skutecznych sposobów, które są doskonałą odpowiedzią na pytanie, jak ośmielić dziecko uczęszczające do przedszkola lub szkoły:

• W głównej mierze w okiełznaniu nieśmiałości u pociechy ma sama postawa jego rodziców, którzy powinni na co dzień okazywać jej swoją miłość, która musi być koniecznie bezwarunkowa. Ideałem jest, kiedy maluszek doskonale zdaje sobie sprawę z tego, że jego opiekunowie kochają go i to bez względu na to, czy coś mu wychodzi i osiąga sukcesy lub doznaje porażki.
• Jeśli zatem zamierzamy zwrócić swojemu dziecku jakąkolwiek uwagę, to naszym głównym punktem odniesienia powinno być jego zachowanie w danym momencie, zwłaszcza gdy się nam ono nie podoba, a nie sama osoba pociechy. Nie żałujmy mu codziennych słów ''Kocham Cię'', ale i wyrzućmy ze swojego rodzicielskiego słownika wszystkie negatywne komentarze, które dotyczą bezpośrednio osobowości malucha jak ''bo Ty zawsze jesteś taki nieporadny'', itp.
• We wszystkich sytuacjach, szczególnie tych trudnych dla dziecka, okazujmy mu wsparcie. Aby zawsze wiedziało, że jest wartościowym małym człowiekiem, który jest w stanie osiągnąć bardzo dużo. Postarajmy się tak traktować malucha, żeby naprawdę uwierzył w siebie i odkrył swój ukryty potencjał.
• Dzięki temu dotąd nieśmiałe dziecko w przedszkolu może stać się bardziej pewniejsze własnych umiejętności, zwłaszcza komunikacyjnych i interpersonalnych, a także poznawczych.
• Unikajmy nie tylko nadmiernej krytyki pociechy w domu, ale i ''sztucznych'' pochwał, które wcale nie pomagają we wzmocnieniu jej wewnętrznej motywacji. O wiele lepszym rozwiązaniem jest natychmiastowe dostrzeżenie faktycznych wysiłków kilkulatka.
• Albo podziękować mu, gdy w czymś nam pomógł, niż tylko chwaląc, ''jakie grzeczne z niego dziecko''. Tym bardziej, kiedy uświadomimy sobie, że maluchom zależy głównie na tym, żeby dorośli ich dostrzegali i to nie tylko w chwilach ich złego zachowania.
• Z tego powodu też starajmy się codziennie poświęcać swojemu przedszkolakowi lub uczniowi czas, wysłuchując go zawsze z uwagą. Być może dostrzeżemy też dzięki temu jego inne problemy, które poniekąd są związane z tym, że nasze dziecko jest wycofane w przedszkolu lub szkole.
• Natomiast gdy dziecko boi się innych dzieci, to najlepszym sposobem na ośmielenie go w trakcie interakcji z rówieśnikami jest organizowanie spontanicznych spotkań towarzyskich w domu, jak i poza nim. Już od jak najwcześniejszych lat warto zaznajamiać malucha z nowymi osobami i zapraszać do siebie znajomych, którzy mają pociechy w podobnym wieku do naszej pociechy.
• Warto też wychodzić z dzieckiem na okoliczne place zabaw, gdzie może spotkać swoich rówieśników, albo i do specjalnych klubików, które organizują ciekawe zajęcia dla najmłodszych. Im wcześniej maluszek będzie mieć okazję zapoznawać się z innymi dziećmi, tym bardziej oswoi się z nowymi kolegami i koleżankami z przedszkola.
• Ponadto można spróbować odgrywać z pociechą przeróżne scenki sytuacyjne, jakie mogą wydarzyć się poza domem. Dobrze jest też pokazać jej, jak radzić sobie z sytuacjami, które szczególnie stresują dziecko w przedszkolu lub szkole.
• Nie zapomnijmy też dużo rozmawiać na ten temat z maluchem i zachęcać go, aby spróbował sam poradzić sobie z daną sytuacją, np. gdy pokłóci się z koleżanką lub kolegą. Jednak pod żadnym pozorem nie próbujmy wyręczać pociechy i za jej plecami poradzić sobie z danym problemem.

Pamiętajmy przy tym, że nieśmiałość u dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym nie zawsze jest powodem do zmartwień, ponieważ często maluchy z niej wyrastają. Choć z całą pewnością warto im pomóc w jej zwalczeniu, a w razie poważnych trudności skonsultować się z psychologiem dziecięcym.

Autor artykułu:

Kryspina - szuka ciekawych, niebanalnych, a jednocześnie przydatnych produktów dla rodziców i dzieci, dba o ich jakość oraz o to, by asortyment sklepu zapewniał szeroki wybór. Prywatnie miłośniczka zdrowego odżywiania i naturalnych kosmetyków, spędzająca aktywnie czas - najchętniej podczas pieszych górskich wycieczek. Wytrwała, empatyczna i dbająca o relacje, zarówno rodzinne, jak i biznesowe.