Gry i zabawy dla dzieci w szkole podstawowej – integracyjne propozycje w grupie i w domu – kreatywne pomysły

Czy zabawy dla dzieci w szkole powinny być obowiązkowym elementem dnia?

Niewątpliwie większa część osób, zwłaszcza dorosłych, jest zdania, że w szkole nie ma za dużo miejsca na zabawę, skoro dzieci chodzą do niej, żeby zdobywać elementarną wiedzę i wykształcenie. Czy jest to jednak jedyne słuszne podejście, którego za wszelką cenę należy się trzymać? Otóż niekoniecznie, ponieważ zarówno młodsze, jak i starsze pociechy kochają zabawę, w której – co najważniejsze – mogą się wiele nauczyć, a także nabywać nowych umiejętności, czy doskonalić dotychczas zdobyte.

Dlaczego więc nie wykorzystać ogromnego potencjału drzemiącego w ciekawych grach czy innych formach dydaktycznej rozrywki, które od lat tworzone są z myślą o dzieciach? Warto o tym pomyśleć zarówno w szkole, jak i w domu, gdzie kilkulatki spędzają najwięcej czasu w tym okresie swojego życia.

Nie jest również tajemnicą, że zabawy ruchowe dla dzieci w wieku szkolnym niosą ze sobą mnóstwo różnych korzyści, a przy tym są wręcz dla nich niezbędne z kilku ważnych powodów:

1. Po pierwsze: odpowiadają na naturalną u młodych ludzi potrzebę ruchu i zapewniają im odpowiednią dawkę aktywności fizycznej, która ma duży wpływ na ich ogólne samopoczucie oraz jej zdrowie.
2. Po drugie: działają na kilkulatki odprężająco i pozwalają im zrelaksować się po wytężonej nauce i pracy umysłowej, która niejednokrotnie w mniejszym bądź większym stopniu jest związana ze stresem.

Ujście dla ogromnych pokładów energii i konstruktywna rozrywka

Nie możemy również zapominać, że długie i spokojne wysiedzenie na lekcjach jest dla dzieci w wieku 7 czy 8 lat ogromnym wyzwaniem. Szczególnie gdy weźmiemy pod uwagę, że mają one mnóstwo energii i musi ona gdzieś znaleźć ujście. Oprócz tego i bycie przez cały dzień w bezruchu nie leży w naturze kilkulatków. Jest to główny powód, dla którego różnego rodzaju gry i zabawy dla dzieci w szkole powinny być wprowadzone w codzienny harmonogram zajęć, np. na lekcjach z wychowawcą czy na luźnych zajęciach z wychowania fizycznego. Dzięki temu zwiększamy też ich szansę na bardziej efektywniejszą naukę teraz i w przyszłości. Ponadto nawet najprostsze zabawy dla dzieci w grupie są genialnym sposobem na zintegrowanie klasowej społeczności, zwłaszcza na początku roku szkolnego. Dotyczy to w szczególności pierwszoklasistów, którzy dopiero będą poznawać swoich rówieśników. A również i uczyć się imion nowych kolegów i koleżanek ze szkolnej ławki.

W dodatku zabawy animacyjne dla dzieci, w tym głównie grupowe, ale nie tylko – oprócz funkcji integracyjnej – posiadają również szereg innych zalet:

• pozwalają wszystkim uczniom w klasie nauczyć się wspólnego działania, czyli tzw. współpracy w grupie i na jej rzecz;
• pobudzają kilkulatki do twórczości i kreatywności, wyzwalając w nich podczas zabawy wrodzone pokłady pomysłowości oraz wzbogacają ich wyobraźnię;
• pomagają także rozwijać w pociechach wspólne zainteresowania, nierzadko prowadząc również do odkrycia swoich prawdziwych pasji;
• co więcej, śmieszne zabawy dla dzieci to znakomite rozwiązanie, żeby rozładować u nich szkolny stres;
• ułatwiają nauczycielom prowadzącym daną klasę, wychowywanie swoich podopiecznych, poprzez zaproponowanie im dydaktycznej rozrywki;
• i przede wszystkim dzieci w trakcie wspólnej zabawy ze swoimi szkolnymi rówieśnikami, są w stanie nawiązać pierwsze trwałe przyjaźnie, które przetrwają kolejne lata;
• oraz po prostu stworzą piękne wspomnienia ze szkoły.

Niektóre z przykładów zabaw animacyjnych dla dzieci można przeprowadzić w szkolnej sali, a inne – na większej powierzchni na zewnątrz budynku, np. na boisku, a jeśli pogoda na to nie pozwala to na hali sportowej.

Jakie gry i zabawy dla dzieci w szkole podstawowej sprawdzą się najlepiej?

A zatem gdy już dobrze zdajemy sobie sprawę z tego, że zabawy dla dzieci w szkole warto wprowadzić do codziennego trybu dnia w placówce (a nawet i korzystać z nich w domu dla zabicia nudy), to czas się zastanowić, które z nich będą najlepsze. Oczywiście pomysłów na nie może być bardzo dużo. Ogranicza nas tutaj jedynie wyobraźnia. Jednak w szkole lepiej postawić na zabawy przeznaczone dla dzieci w grupie niż propozycje na typowo indywidualną rozrywkę.

Naturalnie ostatnie z nich bez problemu można przeprowadzić w domu. Natomiast w szkole podstawowej, gdzie praktycznie każda klasa liczy po kilkanaście czy nawet kilkadziesiąt dzieci, raczej się one nie sprawdzą.

Gry integracyjne w parach lub drużynach, które umacniają poczucie wspólnoty

Łatwiej jest też wychowawcy zaproponować swoim uczniom zabawy integracyjne w parach lub wieloosobowych drużynach, w których wszyscy odnajdą swoje miejsce. A równocześnie i przy tym lepiej poznają siebie nawzajem w różnych sytuacjach.

Wtedy cała klasa tworzy jedyną w swoim rodzaju wspólnotę, w którym jeden wspiera drugiego, a nie tylko ciągle rywalizuje, kto jest najlepszy. W związku z tym najlepszym rozwiązaniem jest, żeby zabawy dla dzieci w szkole podstawowej były grupowe, a nie indywidualne. A jeśli już mają takie być, to lepiej zrezygnować w dopisywanie do nich kontrowersyjnego elementu rywalizacji, ale pamiętać o stosowanie zasady ''win-win'' (z języka angielskiego ''wygrany-wygrany''), gdzie nikt nie jest przegrany.

Dotyczy to w głównej mierze kilkulatków w początkowych klasach, które nie zawsze potrafią sobie poradzić z ewentualną porażką. I w ten sposób można zniechęcić ich do integracji z pozostałymi rówieśnikami. Z kolei starsi uczniowie mogą polubić konkurencje dla dzieci, gdzie istnieje możliwośćzdobycia nagrody, choć równocześnie i ryzyko przegranej. Ale od czasu do czasu można spróbować tego typu rozrywek, w których będzie nieco elementu rywalizacji.

Ponadto gry i zabawy dla dzieci w szkole można podzielić na następujące kategorie:

• tradycyjne ruchowe, gdzie na pierwszy plan wysuwa się aktywność fizyczna i możliwość bardziej swobodnego bawienia się;
• intelektualne, w których trzeba uruchomić swoje myślenie, ale i są nastawione na to, żeby w ich trakcie dziecko zdobyło nową wiedzę albo utrwaliło wcześniej przyswojony materiał dydaktyczny;
• kreatywne, w jakich nie może zabraknąć radosnej twórczości i użycia swojej wyobraźni;
• sytuacyjne, czyli z (wymyśloną) historią w tle;
• emocjonalne, w których kilkulatki mogą nauczyć się rozpoznawać swoje emocje i uczucia, a także wyrażać je w bezpieczny i społecznie akceptowalny sposób, np. złość;
• rozrywki taneczne z elementem ruchu.

Jest to umowny podział, ponieważ zdarza się często tak, że zabawy integracyjne dla dzieci mogą łączyć ze sobą różne rodzaje rozrywek, o których wyżej wspomnieliśmy. Na pewno warto też w wyborze konkretnych z nich postawić na różnorodność, żeby wzmacniać u swoich wychowanków każdą sferę ich życia. Tymczasem zabawy dla dzieci w domu mogą w większym stopniu rozwijać ich indywidualne zainteresowania oraz pomóc w odkrywaniu ich mocnych stron oraz talentów.

Garść pomysłów na kreatywne zabawy dla dzieci w wieku szkolnym – integracyjne, grupowe, ruchowe i wiele innych

A jakie gry i zabawy przypadną najbardziej do gustu dzieciom w szkołach podstawowych? Z pewnością każda z nich jest warta wypróbowania. Pamiętajmy jednak, że zabawy dla pierwszoklasistów powinny w głównej mierze mieć charakter integracyjny, żeby dzieci mogły się poznać i zapamiętać swoje imiona, a także nawiązać nić relacji ze sobą. Gdy to już nastąpi (najczęściej dzieje się to już w początkowych tygodniach roku szkolnego), to przychodzi czas na gry zespołowe. Zawsze też u dzieci w wieku szkolnym sprawdzają się zabawy ruchowe, które pomagają rozładować im nadmiar energii oraz stres związany z wejściem w nowe środowisko i rozpoczęcie nauki.

Poniżej kilka propozycji na rozrywkę dla uczniów:

Zabawy animacyjne dla dzieci – przykłady na ciekawe rozrywki w szkole:

1.    Integracyjne:

• ''Jakie jest moje imię?'': pierwszoklasiści siedzą w okręgu. Wychowawca przygotowuje jakiś przedmiot – np. mały zeszyt czy klasową maskotkę – który następnie każde z dziecko będzie podawać swojemu najbliższemu sąsiadowi. Zabawa polega na tym, że wszyscy uczniowie muszą po kolei się przedstawić. Później, gdy dzieci już będą dobrze znały swoje imiona, to można dodać do niej dodatkowy element, np. po przedstawieniu się trzeba powiedzieć co się lubi albo jaki kolor najbardziej lubi.

• Zabawa integracyjna ''Poznajmy się lepiej'': warto, żeby udział w niej wzięli wszyscy uczniowie z klasy. Po kolei wybieramy jedno dziecko, któremu każdy się bacznie przygląda, żeby potem móc odpowiedzieć na pytania wychowawcy. Mogą one dotyczyć wyglądu zewnętrznego, np. Marek ma brązowe włosy, Lidka ma zielone oczy, bądź ubrania i jego koloru. Jest to również dobra zabawa na spostrzegawczość.

• ''O kim jest mowa?'': to kolejny typ zabawy zapoznawczej, która polega na tym, że każde z dzieci w klasie będzie musiało wcielić się w rolę zgadującego. Pozostali uczniowie ustalają, o kim będą mówić. Tymczasem wyznaczona wcześniej osoba ma za zadanie po opisie wszystkich uczestników wskazać, o kogo chodzi. Wystarczy, że każde dziecko powie choć jedno zdanie określające wybraną osobę, wskazujące na jej wygląd czy wyróżniające ją cechy charakteru.

• Zespołowe kalambury, czyli klasyczna zabawa w odgadywania, co dany gracz ma na myśli: dzielimy dzieci na dwie grupy. Każda z nich losuje karteczki wypisane przez nauczyciela (mogą być to nazwy postaci z bajek lub nazwy przedmiotów). Pierwsza grupa będzie mieć za zadanie narysować na tablicy to, co ma odgadnąć druga drużyna. Warto tak zorganizować rozgrywkę w kalambury, żeby każde dziecko z obu grup mogło się wykazać.
• Klasyczna ''Ciuciubabka'': jedno z dzieci, któremu wcześniej trzeba przewiązać oczy chusteczką, żeby nic nie widziało, musi złapać któregoś ze swoich kolegów, żeby zamienić się z nim miejscami.

2.    Ruchowe:

• ''Uwaga, Baba Jaga patrzy!'' to tradycyjna zabawa z dzieciństwa współczesnych rodziców. Dzieci próbują jak najszybciej dotrzeć do ''Baby Jagi'', która co jakiś czas wypowiada umówioną formułę i błyskawicznie obraca się. Jeśli któreś z dzieci nie zdąży wtedy zastygnąć w bezruchu – zamienia się miejscami z Babą Jagą.

• ''Chusteczka haftowana'' z elementami muzyki w tle: dzieci tworzą okrąg, w którym tańczą. Jedno z nich ustawia się w środku koła i wymachuje w takt śpiewu chusteczką. Następnie na słowa: ''kogo lubię, rzucę mu pod nogi'', podchodzi do wybranej przez siebie koleżanki lub kolegi, którzy zamieniają się ze sobą miejscami.

• Spacer po lesie w akompaniamencie klasycznej muzyki: dzieci zakładają plecaki i wyruszają na wycieczkę po klasie. Nauczyciel włącza cichą, najlepiej relaksującą muzykę. Co jakiś czas rzuca komendę, np. podziwiamy ptaki na drzewach, po której dzieci zatrzymują się, podnoszą wysoko głowy i udają, że obserwują zwierzęta. Podobnie można zrobić z innymi poleceniami, przykładowo: zbieramy grzyby albo mijamy źródełko i pijemy z niego wodę, po których uczestniczy wyprawy wykonują określone czynności.

To tylko część propozycji na gry i zabawy dla dzieci w szkole podstawowej, które warto dołączyć do codziennej edukacji w placówce.

Autor artykułu:

Kryspina - szuka ciekawych, niebanalnych, a jednocześnie przydatnych produktów dla rodziców i dzieci, dba o ich jakość oraz o to, by asortyment sklepu zapewniał szeroki wybór. Prywatnie miłośniczka zdrowego odżywiania i naturalnych kosmetyków, spędzająca aktywnie czas - najchętniej podczas pieszych górskich wycieczek. Wytrwała, empatyczna i dbająca o relacje, zarówno rodzinne, jak i biznesowe.