Mocne strony dziecka: jak je poznać, rozwijać i kształtować charakter?

Definicja zagadnienia: mocne strony dziecka

Każdy rodzic marzy o tym, żeby jego pociecha dobrze się rozwijała i osiągnęła sukces w dorosłym życiu. Towarzyszy temu ciekawość i obserwacja dziecka pod kątem różnych jego zainteresowań oraz zdolności. Mama lub tata często na podstawie takich informacji próbują przy tym wywnioskować, kim ich maluch chciałby zostać w przyszłości. Już od najmłodszych lat współcześni rodzice pragną zdobywać wiedzę o tym, jak kształtować silny charakter u dziecka, który ułatwi mu radzenie sobie z napotkanymi problemami, bez natychmiastowego porzucania podejmowanych wyzwań. Niewątpliwie na wyjątkową osobowość małego człowieka składają się przede wszystkim jego mocne strony, które powinno się wzmacniać. Chociaż zwraca się też uwagę na słabości, z którymi borykają się wszyscy ludzie na świecie, a nad jakimi warto rozważnie popracować.

Jednak na dobrą sprawę, czym są właściwie mocne strony dziecka i co można do nich zaliczyć?

• W głównej mierze mogą być one (i zazwyczaj są) związane z różnymi aktywnościami, które pociecha nie tylko szczególnie uwielbia, ale przede wszystkim widać, że świetnie sobie w nich radzi.
• W niektórych dzieciach drzemie ukryty talent artystyczny, np. malarski czy rysowniczy, a u innych będzie objawiał się ponadprzeciętnym uzdolnieniem muzycznym. Lecz nie zawsze można to zauważyć, a już na pewno nie w pierwszych miesiącach życia maluszka.
• Aby poznać charakter dziecka i jego mocne strony, potrzeba codziennej obserwacji i dużej ilości spędzanego wspólnie czasu.
• Dlatego też najważniejszym zadaniem rodziców jest pomóc swojemu maluchowi w odkryciu jego wrodzonych talentów i wyróżniających go na tle innych cech osobowości.
• Konieczne jest też bezwarunkowe wsparcie pociechy w rozwijaniu przez nią swoich pasji. Co więcej, mocne i słabe strony dziecka można poznać głównie wtedy, gdy damy mu możliwość zapoznania się z różnego rodzaju aktywnościami czy sytuacjami życiowymi.
• Potrzeba przy tym mądrego kierownictwa dorosłych, którzy będą przed kilkulatkiem stawiać wymagania oraz wyzwania, które będą adekwatne do jego wieku i zdobytych już umiejętności. Oczywiście bez wywierania na swoim potomku nadmiernej presji, żeby czasem go nie zniechęcić swoją nadgorliwością.
• Rozsądne kształtowanie charakteru dziecka polega na uświadomieniu mu jego mocnych stron, które warto rozwijać, a także tych słabszych, które również wymagają podjęcia pracy nad nimi. Wiąże się to także z samooceną pociechy oraz jej wiarą w siebie i swoje możliwości.

Przykłady mocnych stron u dzieci

Zanim jednak przejdziemy do konkretnych wskazówek, jak rozwijać mocne strony dziecka, wyjaśnimy, co może nimi być?

• Kojarzone są one zasadniczo z wrodzonymi zdolnościami i talentami, które mogą być związane z dziedzinami sztuki takimi jak plastyka czy muzyka, bądź różnymi dyscyplinami sportowymi. Są dzieci, które wolą bardziej przedmioty humanistyczne, ponieważ wyróżniają ich ponadprzeciętne umiejętności językowe. Z kolei inne maluchy mogą przejawiać skłonności matematyczne, które są charakterystyczne dla umysłów ścisłych.
• Istnieją również takie mocne i słabe strony przedszkolaka lub ucznia, które są po prostu związane z typem osobowości dziecka i jego wrodzonymi cechami charakteru. Mogą one świadczyć o tym, że nasza pociecha potrafi z łatwością nawiązywać kontakty społeczne z innymi ludźmi. Albo i przejawiać cechy charakterystyczne dla lidera grupy, ponieważ wyróżniają ją skłonności przywódcze.
• Naturalnie o wiele łatwiej zauważymy mocne i słabe strony uczniów szkoły podstawowej czy liceum niż u najmłodszych dzieci, zwłaszcza na początkowym etapie ich życia.
• Niemniej jednak warto już jak najwcześniej pomóc maluszkowi odkryć je, a później i rozwijać. Kluczowa jest obserwacja dziecka, szczególnie pod kątem jego rozwoju psychoruchowego, a także poprzez pryzmat przejawianych przez niego zainteresowań.
• Bywa tak, że niektóre niemowlęta osiągają różne sprawności ruchowe szybciej niż ich rówieśnicy, a nawet i bardziej przepadają za różnorodną aktywnością fizyczną.
• Tymczasem inne maluchy przejawiają skłonności do zabaw intelektualnych albo są bardzo komunikatywne jak na swój wiek i chętnie udzielają się towarzysko w swoim otoczeniu.
• Wobec tego już sama obserwacja dziecka pod względem jego zainteresowań i ujawnianych przez niego wrodzonych uzdolnień potrafi nam przynieść dużo odpowiedzi w kwestii jego mocnych stron.
• Jest to pierwsza rzecz, jaką należy zrobić, żeby następnie wspierać swoją pociechę w rozwijaniu jej talentów i tym samym motywować ją też do tego. Pamiętajmy również, żeby przez cały czas przyglądać się swojemu potomkowi pod tym względem.
• Mając w głównej mierze na uwadze fakt, że mocne i słabe strony dziecka w wieku przedszkolnym mogą nieco zmienić się, gdy ono dorośnie, albo z biegiem czasu ujawnią się inne z nich. Również i zainteresowania mogą okazać się zupełnie inne u przedszkolaka niż ucznia podstawówki.

W jaki sposób najlepiej rozpoznać mocne strony dziecka?

Bez wątpienia trafne poznanie mocnych lub słabych stron dziecka nie jest możliwe bez jego wnikliwej obserwacji. Najlepiej podjąć ją jak najwcześniej i to nawet u niemowląt:

• Warto patrzeć na przebieg rozwoju maluszka i zdobywane przez niego na danych etapach życia umiejętności.
• Najłatwiej rodzicom będzie sprawdzić, co interesuje ich pociechę w trakcie zabawy. Można też przy tym zobaczyć, w czym maluch jest dobry i jakie wykazuje uzdolnienia. Idealnym posunięciem jest postawienie na różnorodność w zabawie, która polega na dawaniu dziecku swobody podczas niej, a także pokazania mu odmiennych form aktywności.
• Zachęcanie go do podejmowania różnych działań i wyzwań. Raz można dać mu kredki lub farbki i dużą kartkę papieru, a kiedy indziej – zaproponować ciekawy instrument muzyczny.
• Gdy tylko zauważymy, że nasza pociecha jest czymś bardziej zainteresowana – warto pociągnąć dalej ten temat. Jeśli nie – poszukać dla niej czegoś innego, w czym odnajdzie swoją pasję.
• Dobrze jest przy tym mieć realne oczekiwania i przede wszystkim zdawać sobie sprawę z tego, że najłatwiej można poznać mocne i słabe strony przedszkolaka niż rocznego dziecka.
• U maluchów w tym wieku można bez większych problemów zauważyć ich predyspozycje do pewnych aktywności, np. rysowania.
• Z jednej strony jest to spowodowane tym, że kilkulatki mogą już próbować swoich sił w niemalże wszystkich dziedzinach życia.
• A z drugiej – dzieci uczęszczające do placówek mają nie tylko kontakt z innymi osobami, ale przede wszystkim i różnorodnymi zajęciami, których celem jest wsparcie ich wszechstronnego rozwoju na różnych płaszczyznach.
• Dlatego też nauczycielkom wychowania przedszkolnego jest wtedy zapewne o wiele łatwiej zauważyć wyróżniające się cechy charakteru malucha bądź jego szczególne uzdolnienia, a potem przekazać takie informacje rodzicom.
• Co więcej, obecnie stało się nawet normą w tego typu placówkach opiekuńczo - wychowawczych, że mocne i słabe strony dziecka w przedszkolu są przeważnie ocenianie na bieżąco przez wychowawców i pracujących tam psychologów dziecięcych, którzy obserwują maluszka w trakcie pobytu tam. Następnie rodzic ustnie lub częściej na piśmie, dostaje szczegółową informację na ten temat.
• Nierzadko też z podanymi praktycznymi wskazówkami, jak można pomóc maluchowi w poszczególnych obszarach jego rozwoju pod kątem niezbędnych w życiu umiejętności i zainteresowań oraz wrodzonych uzdolnień.
• Podobnie jest w szkole podstawowej, gdzie również nauczyciele dają rodzicom informacje zwrotne na temat wyników osiąganych przez ucznia w nauce.
• Jednak warto mieć na względzie fakt, że mocne i słabe strony dziecka w wieku szkolnym mogą być nieco odmienne niż na wcześniejszym etapie jego życia.
• Podyktowane jest to głównie tym, że mózg pociechy ciągle się rozwija i to zarówno w obrębie jego lewej, jak i prawej półkuli. Każda z nich spełnia nieco inne zadania i jest związana z konkretnym rodzajem zdolności człowieka.
• W skrócie można powiedzieć, że lewa półkula odpowiada za zdolność do logicznego myślenia i rozwój umiejętności językowych. Tymczasem prawa jest związana ze wszystkim tym, co określilibyśmy pojęciem kreatywności i wyraża się głównie w uzdolnieniach artystycznych, a także tzw. myśleniu abstrakcyjnym.
• Wobec tego maluchy w wieku przedszkolnym będą zdecydowanie wykazywać więcej pomysłowości i podejmowanie prób twórczych nie sprawia im żadnych problemów, a wręcz przeciwnie.
• Natomiast znakomitymi przykładami mocnych stron ucznia będzie umiejętność logicznego myślenia i analizowania czy też zdolności matematycznych.

Jednak nie oznacza to, że każde dziecko w danym wieku będzie przejawiać identyczne sprawności, ponieważ wszyscy ludzie są wyjątkowi i posiadają różne cechy charakteru. Bardzo łatwo można to też zauważyć w przejawianych przez nas zainteresowaniach, które potrafią być przecież rozmaite. Jeden maluch będzie uwielbiał rysowanie, a drugi – zafascynuje się obliczeniami matematycznymi, a jeszcze inny – będzie wolał być aktywny ruchowo.

Pomysły dla rodziców: jak rozwijać mocne strony dziecka od najmłodszych lat

Charakter dziecka można zacząć kształtować już bardzo wcześnie i tak samo ''pracować'' nad jego mocnymi stronami, żeby je wzmacniać. Jak to jednak rozsądnie zrobić, żeby faktycznie wesprzeć prawidłowy rozwój pociechy pod tym względem bez poczucia nadmiernego przytłoczenia?

Na pewno już najmłodszym dzieciom można proponować (oczywiście w rozsądnych dawkach) różne rodzaje aktywności, pokazać im na czym one właściwie polegają i zachęcać je do próbowania w nich swoich sił.

Warto wspólny czas z maluszkiem spędzać na ciekawej zabawie i stopniowym odkrywaniu jego pasji:

W domu:

• Zaproponujmy dziecku takie zabawy, które będą ćwiczyć jego tzw. motorykę małą, a przy okazji są znakomitym rozwiązaniem, jeśli chodzi o wspieranie dziecięcej kreatywności.
• Dla przykładu może to być tworzenie z wyobraźni rysunków przy użyciu kredek, malowanie różnymi rodzajami farbek, lepienie figurek z wszystkich możliwych mas plastycznych takich jak plastelina, ciastolina lub piankolina.
• Bawmy się razem z pociechą w układanie puzzli czy tworzenie zgodnie z instrukcją konstrukcji z klocków tematycznych, np. Lego Duplo. Ten typ zabaw pomoże jej nie tylko wykształcić zdolność logicznego myślenia, ale i będzie doskonałym treningiem koncentracji na wykonywanym zadaniu.
• Świetnym pomysłem jest również granie z dzieckiem w edukacyjne gry planszowe – jednak ich wybór niech będzie dobrze przemyślany i dostosowany do wieku i zdolności malucha.
• Niezwykle pomocne w kształtowaniu charakteru dziecka jest czytanie rozmaitych wartościowych książeczek. Treść w nich zawarta pozwoli mu jeszcze lepiej poznać otaczający go świat i dowiedzieć się różnych ciekawostek o nim.
• Z kolei przygody bohaterów mogą stać się dla malucha inspiracją do podejmowania nowych wyzwań lub spróbowania swoich sił w innym hobby niż dotychczas.

Poza domem:

• Zachęcajmy dziecko do aktywności ruchowej na zewnątrz, chodźmy z nim na plac zabaw i zabierajmy go na krajoznawcze spacery.
• Spróbujmy nauczyć malucha jazdy na hulajnodze lub rowerze, żeby mógł zapoznać się z różnymi rodzajami pojazdów. Grajmy z nim w piłkę nożną, koszykówkę lub tenisa, pokazując mu najpopularniejsze dyscypliny sportowe.
• Korzystajmy z ogólnodostępnych atrakcji kulturalnych i weźmy ze swoją pociechą udział w przedstawieniu teatralnym lub specjalnych warsztatach organizowanych przez Domy Kultury i biblioteki miejskie.

Oczywiście propozycji na rozwijanie mocnych stron dziecka można zapewne znaleźć jeszcze więcej. Jednak nic nie zastąpi rozmowy z maluchem na temat jego zainteresowań i snutych przez niego marzeń, która pozwoli nam jeszcze lepiej go poznać.

Pamiętajmy, że w kształtowaniu charakteru dziecka oraz odkrywaniu jego mocnych stron ogromną rolę odgrywa bezwarunkowa miłość rodzica, który aktywnie angażuje się w relację ze swoją pociechą.

Autor artykułu:

Kryspina - szuka ciekawych, niebanalnych, a jednocześnie przydatnych produktów dla rodziców i dzieci, dba o ich jakość oraz o to, by asortyment sklepu zapewniał szeroki wybór. Prywatnie miłośniczka zdrowego odżywiania i naturalnych kosmetyków, spędzająca aktywnie czas - najchętniej podczas pieszych górskich wycieczek. Wytrwała, empatyczna i dbająca o relacje, zarówno rodzinne, jak i biznesowe.